Cá bông lau là loài cá di trú, có một thời gian sẽ sống ở các vùng nước lợ ven biển và một thời gian sẽ di cư vào sông để sinh sản. Theo lời kể của nhiều ngư dân sống ở vùng ven biển, vào giai đoạn sinh sản của cá bông lau (tức giữa tháng 6 đến tháng 11 âm lịch), từng đàn cá từ sông Tiền, sông Hậu sẽ theo dòng nước đổ về các nhánh sông cửa Đại, cửa Tiểu để ăn trái bần chín – một loại thức ăn ưa thích của cá bông lau. Vì vậy, đây cũng là thời điểm dân chài lưới ven sông cửa Tiểu, cửa Đại hành nghề câu cá.
Thịt cá bông lau rất ngon và bổ dưỡng. Từng khứa cá dai ngọt với lớp mỡ béo thơm chế biến nên món gì cũng ngon, nhưng “độc chiêu” hơn hết là món canh chua cá bông lau nấu với trái bần chín, “ăn đứt” cả món canh chua cá lóc vốn làm nên “danh phận” cho những con cá đen ở vùng sông nước miền Tây. Nhiều người bông đùa rằng con cá bông lau sống nhờ trái bần nhưng chết cũng vì trái bần là vậy!
Món canh chua bần nấu với cá bông lau không khó để chế biến:
Những trái bần chín mềm được rửa sạch, cho vào nồi nước đun sôi trong vòng 5 phút, sau đó dầm nát, lọc bỏ hạt và vỏ để lấy nước cốt. Bắt một nồi nước lên bếp, cho phần nước cốt bần khi nãy vào nồi và nấu sôi. Khác với vị chua của chanh hay me, vị chua của trái bần chín rất thanh và dịu. Chỉ cần nêm vào ít muối, ít đường, bột ngọt, vài lát ớt chín đỏ và một chút nước mắm là đã dậy vị tuyệt vời.
Cá bông lau làm sạch, cắt thành từng khứa, cho vào nồi nước dùng đun trên lửa vừa cho chín dần. Vị của trái bần sẽ làm mất đi mùi tanh của cá. Rau dùng để nấu canh chua bần cũng giống những món canh chua khác, bao gồm: cà chua, bạc hà, rau muống, đậu bắp, bông so đũa… Để nồi canh chua giữ được hương vị thơm ngon của trái bần chín, chúng ta chỉ nên sử dụng rau ngò ôm, tránh dùng ngò gai và rau quế. Thơm (khóm) và giá cũng không nên dùng trong món canh này vì sẽ làm át đi mùi bần.
Canh chua cá bông lau nấu với trái bần chín có thể được ăn với cơm nóng hoặc bún tươi đều ngon, thức chấm có thể là muối ớt hoặc nước mắm nguyên chất dằm ớt. Nếu chọn chấm cá với nước mắm, bạn hãy thử chấm cùng nước mắm Hạnh Phúc 60 độ đạm và đừng quên vài trái ớt hiểm thiệt là thanh, để tận hưởng được trọn vẹn vị thơm ngon của từng thớ cá bông lau. Mách nhỏ thêm một chút, trong lúc nêm canh, mình có thể cho thêm một muỗng ăn canh nước mắm Phú Quốc 43 độ đạm để nồi canh được đầm và dịu vị hơn.
Một chén cơm trắng, một tô canh chua cá bông lau nấu với trái bần chín sẽ khiến bạn khó cầm lòng trước bữa ăn dân dã của miền sông nước Cửu Long.
